لجستیک معکوس (Reverse Logistics) چیست؟
لجستیک معکوس (Reverse Logistics) به مدیریت و کنترل جریان برگشت پذیرایی‌های خریداری شده توسط مشتریها به سازمان اشاره دارد و منظور فرایند جمع‌آوری، بازیافت، بررسی و تمدید سیکل حیات محصولات است.
برای مثال می‌توان به یک کتابفروشی اشاره کرد. فرض کنید یک کتابفروشی پس از فروش کتاب‌ها امکان بازگرداندن کتاب‌ها را برای مشتریها ممکن کرده است. در این حالت پس از برگشت کتاب، فرایند زیر طی می‌شود:
- دریافت: کتاب بازگردانده شده توسط کتابفروشی جمع آوری می‌شود.
- بررسی کیفیت: کتابفروشی باید کتاب را بررسی کند تا مطمئن شود که برای فروش دوباره به مشتری دیگر مناسب است یا خیر.
- شناسایی: سپس در صورت داشتن مشکل، ایراد شناسایی شده و در سیستم ثبت می‌گردد.
- هدفمندسازی خط مشی‌ها: برای بازیافت کتاب‌ها، باید خط مشی‌ها و کاربردهای ممکن برای برگشت کتاب‌ها شناسایی و بررسی شوند.
- بازیافت: کتاب‌ها برای بازیافت به بازار کاغذهای بازیافتی فروخته شده و در نهایت به مقصد ارسال می‌شوند.
همانطور که در مثال کتابفروشی برای لجستیک معکوس نشان داده شد، این فرآیند شامل مراحل خاصی است که هدف آن برگرداندن محصولات به چرخه تولید است و در نهایت منجر به بهینه‌سازی زمان، سرمایه‌گذاری و کمک به حفظ محیط‌زیست خواهد شد.
لجستیک سبز (Green Logistics) چیست؟
لجستیک سبز یا لجستیک پایدار (Green Logistics) یک رویکرد پایدار در زمینه مدیریت زنجیره تأمین است که هدف از آن کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست از طریق افزایش بهره‌وری، افزایش کارایی، کاهش دی‌اکسید کربن و کاهش مصرف انرژی، مدیریت پسماندها و کاهش هزینه‌ها است.
برای مثال می‌توان به مدیریت زباله‌های الکترونیکی اشاره کرد. در دنیای امروزی، وجود زباله‌های الکترونیکی که پسماند صنایع بزرگ و کوچک هستند به یک معظل بزرگ بدل گشته است. با توجه به اینکه بسیاری از این مواد الکترونیکی شامل مواد مضری هستند که به محیط‌زیست آسیب می‌رسانند و بقای بشر را تهدید می‌کنند، لجستیک سبز به منظور مدیریت و کنترل این زباله‌های الکترونیکی به کار گرفته می‌شود.
فعالیت‌های لجستیک سبز در زمینه مدیریت زباله‌های الکترونیکی عبارتند از:
- جمع آوری مواد الکترونیکی: مواد الکترونیکی از مناطق مختلف جمع‌آوری شده و در مکانی مرکزی که خطرات و اثرات زیست‌محیطی آن به حداقل برسد، قرار می‌گیرند.
- شناسایی و جداسازی مواد: بعد از جمع‌آوری، مواد لازم که شامل بخش‌هایی مانند فلز، پلاستیک و شیشه است را به صورت دستی و یا استفاده از تجهیزات خاص جدا می‌کنند.
- بازیافت مواد: سپس با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن، مواد جدا شده بازیافت و دوباره در چرخه تولید و استفاده قرار می‌گیرند.
با بهره‌گیری از لجستیک سبز در مدیریت زباله‌های الکترونیکی، می‌توان هزینه‌ها، زمان، منابع و همچنین تأثیرات منفی بر محیط‌زیست را به حداقل رساند و در طول زمان، پویایی صنایع الکترونیکی را حفظ کرد.
خدمات لجستیک چه مزایایی دارند؟
خدمات لجستیک برای تأمین و تسهیل جابه‌جایی کالا و خدمات از نقطه‌ای به نقطه دیگر بسیار حیاتی هستند و مزایای بی‌شماری دارند که عبارتند از:
افزایش بهره‌وری:
با استفاده از خدمات لجستیک، شرکت‌ها این امکان را دارند فرایند نگهداری، حمل و نقل و توزیع کالا را بهبود بخشیده و بهره‌وری بیشتری در فرایند تولید و عرضه کالا به دست آورند.
کاهش تحولات کالا:
با افزایش بهره‌وری و بهینه‌سازی فرایند لجستیک، تحویل و جابه‌جایی کالا، ثبات بیشتری خواهد داشت. همچنین، با بهبود نگهداری و حمل و نقل، میزان ضایعات به کم‌ترین مقدار رسیده و از این طریق هزینه‌های اضافی کاهش خواهد یافت.
بهبود خدمات به مشتریان:
خدمات لجستیک به شرکت‌ها کمک می‌کند که کالاها را با دقت بیشتری به مشتری‌های خود تحویل دهند و این امر منجر به جلب رضایت بیشتر مشتریها شده و به تبع، میزان فروش شرکت‌ها در بازار افزایش خواهد یافت.
کاهش هزینه‌های بهره‌وری:
با بهبود فرایند لجستیک، هزینه‌های احتمالی ناشی از خلل در فرایند توزیع، حمل و نقل و نگهداری کالا کاهش یافته و در نتیجه، درآمد شرکت‌ها به میزان چشم‌گیری افزایش می‌یابد.
رشد شرکت:
بهره‌گیری از یک فرایند لجستیک کارآمد، سبب می‌شود که شرکت‌ها، بیشتر و دقیق‌تر روی بهره‌وری و رشد فرایند خود تمرکز داشته باشند. این رویکرد ، به طور کلی، باعث رشد و بالا رفتن سود شرکت، کاهش هزینه‌ها، فروش و ارائه خدمات بهتر به مشتریها می‌شود.
خدمات لجستیک شامل چه مواردی است؟
همانطور که اشاره شد، لجستیک شامل دو فرایند حمل و نقل و انبارداری است و به طور کلی شامل خدمات حمل و نقل، انبارداری، مدیریت زنجیره تأمین و ارزیابی و بررسی عملکرد را شامل می‌شود. در ادامه به توضیح نقش هر یک از این خدمات در لجستیک می‌پردازیم.
انواع خدمات لجستیک:
حمل و نقل و لجستیک:
هدف اصلی فرایند حملونقل در لجستیک، جابجایی کالا و مواد از یک مکان به مکان دیگر به منظور تأمین نیازهای مشتریها است. در فرایند حملونقل از انواع ابزار حملونقل از قبیل کشتی، هواپیما، ماشین و هر وسیله نقلیه دیگری استفاده می‌شود.
حملونقل کالا ممکن است داخلی یا بین‌المللی باشد و هدف آن جابه‌جایی کالا از نقطه شروع تا نقطه مقصد با بهره‌برداری از روش‌های مختلف حملونقل به صورت اقتصادی، کارآمد و سریع (در کم‌ترین زمان) است. این فرایند منجر به کنترل هزینه‌ها و کم کردن زمان ترانزیت برای تحویل کالا به مشتریها می‌شود.
انبارداری و لجستیک:
فرایند انبارداری در لجستیک شامل مدیریت و کنترل مواد اولیه، محصولات و کالاهای انبار شده است. بخش عمده کالاهایی که در انبارها قرار دارند، برای تأمین نیازهای بعدی ذخیره می‌شوند. هدف اصلی انبارداری ، بهینه‌سازی فضا و استفاده از تسهیلات ذخیره‌سازی در بهترین شکل ممکن برای حفظ کیفیت کالا و تأمین بازدهی بیشتر است.
فرایند انبارداری مواردی از قبیل انتخاب مکان انبار، مشخص کردن سیستم ذخیره‌سازی، بسته‌بندی و توزیع کالا و مواد اولیه، طراحی سیستم‌های دقیق سنجش موجودی، طراحی قفسه‌های بازدید، مراقبت مناسب از مواد، جلوگیری از افزایش ضایعات، مدیریت دقیق شناسایی کالا، استفاده از برترین فضا و مدیریت مغایرت کالا روی خط تولید را شامل می‌شود.
مدیریت زنجیره تأمین:
مدیریت زنجیره تأمین نیز یکی از خدمات لجستیک است. خدمات مدیریت زنجیره تأمین شامل بررسی و مدیریت فرایندهای تأمین می‌شود، از دریافت سفارش توسط مشتریها گرفته تا تحویل کالا و خدمات در محل همه در حیطه فعالیت‌های خدمات مدیریت زنجیره تأمین قرار می‌گیرند. هدف از مدیریت زنجیره تأمین، افزایش بهره‌وری، بهبود کیفیت، کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت مشتری است.
ارزیابی و بررسی عملکرد:
بررسی عملکرد و ارزیابی شاخص‌ها و سیستم‌ها نیز یکی دیگر از خدمات لجستیک است که به شرکت‌ها در درک بهتر از عملکرد خود کمک می‌کند. بررسی عملکرد شامل مواردی مانند مدیریت موجودی، تحویل به موقع، کاهش هزینه‌های لجستیکی و عملکرد کلی برای شرکت‌ها است.
خدمات لجستیک یک سیستم کامل و شامل مجموعهای از فرایندها و خدمات مختلف است که به شرکت‌ها در بهبود و بهینه‌سازی جابه‌جایی کالا و خدمات بین مکان‌ها کمک می‌کند.
همچنین کلیدی برای تأمین و تسهیل جابجایی کالا و خدمات در سطح محلی، کشوری و بین‌المللی است. هدف اصلی برای لجستیک، جمع‌آوری، نگهداری و انتقال کالا به طور کامل و کارآمد در زمان و محل مورد نظر با بهره‌گیری از استراتژی‌های بهینه‌سازی، افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها است.
منظور از لجستیک در تجارت بین‌الملل چیست؟
لجستیک در تجارت بین‌الملل بسیار حیاتی و مهم است؛ زیرا در تجارت بین‌المللی کالاها و خدمات، بین کشورها جابه‌جا می‌شوند و نیاز به خدمات لجستیکی مناسب و خاص دارند.
مزایای استفاده از لجستیک در تجارت بین المللی:
کاهش وقفه‌های بین کالا و مشتری:
با بهره‌گیری از خدمات لجستیک در تجارت بین‌المللی، فرایند جابه‌جایی کالا و خدمات، با توجه به زمان و مقصد مشخص شده تعیین می‌شود و در نتیجه، وقفه‌ها کاهش یافته و مشتریها سریع‌تر به کالاهای خود دسترسی خواهند داشت.
بهبود زمان تحویل کالا:
با استفاده از خدمات لجستیک در تجارت بین‌الملل، زمان تحویل کالا به مشتری کاهش خواهد یافت. این بهبود در زمان تحویل سبب می‌شود که شرکت‌های تجاری بتوانند روند تبادل تجاری خود را کامل بهبود بخشند و همچنین، وابستگی بیشتری به یک شرکت حمل و نقل خاص نداشته باشند.
بهبود کنترل کیفیت:
بهره‌گیری از خدمات لجستیک در بهبود کیفیت کنترل کالا به شرکت‌های بین‌المللی کمک می‌کند. لجستیک نقش مهمی در کنترل کیفیت کالا و مواد اولیه داشته و در نهایت، بهبود کیفیت به دستیابی به مشتری‌های همیشگی کمک می‌کند.
کاهش هزینه‌های توزیع:
از جمله مزایای لجستیک در تجارت بین‌المللی، کاهش هزینه‌های توزیع و جابه‌جایی کالا و خدمات است. با بهره‌گیری از استراتژی‌های هوشمند در توزیع، هزینه‌های کاهش می‌یابد و می‌توان بهترین خدمات را با هزینه بهینه به مشتریها ارائه داد.
ایجاد رقابتی شتاب‌زده:
خدمات لجستیکی پیشرفته، برای ایجاد یک رقابتی شتاب‌زده به شرکت‌ها و سازمان‌ها کمک می‌کند و منجر به بهبودفرایند تجاری و پشتیبانی در تبادل‌های تجاری با سایر کشورها می‌شوند.
منظور از ترابری در لجستیک چیست؟
در لجستیک، ترابری به هر وسیله حمل‌ونقلی اشاره دارد که برای جابه‌جایی کالاها و خدمات بین مکان‌ها مختلف از آن استفاده می‌شود. ترابری شامل هر نوع حملونقل برای انتقال کالا از یک نقطه به نقطه دیگر مانند حملونقل زمینی، حملونقل دریایی و حملونقل هوایی است.
- حملونقل زمینی: در این روش برای انتقال و جابه‌جایی کالاها و مواد از وسایل نقلیه‌ای مانند کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، ماشین‌آلات راه‌سازی و قطارها استفاده می‌شود. حملونقل زمینی از پر استفاده‌ترین روش‌های ترابری به خصوص برای مسافت‌های کوتاه و متوسط است.
- حملونقل دریایی: شامل حملونقل کالاها از طریق دریا است که در سطح داخلی و بین‌المللی استفاده می‌شود. برای حملونقل دریایی از کشتی‌ها، ناوگان‌های حمل و نقل، کشتی‌های تجاری و جنگی استفاده می‌گردد. حملونقل دریایی عمدتاً برای مسافت‌های طولانی است. همچنین در صورتی که کالای شما از طریق حمل و نقل دریایی انتقال می‌یابد پشنهاد می‌شود از خدمات بیمه حمل و نقل دریایی استفاده کنید.
- حملونقل هوایی: به حملونقل کالاها، مسافران و سایر موارد به وسیله هواپیما اشاره دارد. حمل و نقل هوایی، به دلیل سرعت و کارآیی بالا، برای تحویل کالا در زمان کم‌تر و مسافت‌های طولانی، بسیار مناسب‌‍‌تر است.
- ترابری یکی از عمده‌ترین بخش‌های خدمات لجستیک است که با توجه به نوع کالایی که باید حمل شوند، بازه زمانی لازم برای حمل، مقصد انتقال، هزینه‌ها و شرایط بسته‌بندی را به صورت مناسب و کارآمد دربرمی‌گیرد.
جزییات حمل و نقل دریایی را در این مقاله بیاموزید.
لجستیک واردات مجموعهای از فرایندها و خدمات لجستیکی است که شامل تأمین و حملونقل کالاها از مبدأ به مقصد، بازرسی و تأیید کیفیت کالا، انجام کارهای گمرکی و تنظیم مستندات مربوط به واردات می‌شود.
در لجستیک واردات، تمرکز بر حرکت کالاها در طول زنجیره تأمین با هدف واردات و تأمین کالاهایی از منابع خارجی برای تأمین نیازهای صنعت و بازارهای داخلی کشور است و شامل هماهنگی جریان داخلی و بین‌المللی کالاها، انتخاب راه‌های مناسب و مقرون‌به‌صرفه برای حملونقل کالا، تنظیم اسناد گمرکی و مانیتورینگ هزینه‌های لجستیکی، انجام عملیات گمرکی و سایر فرایندهای مرتبط با تأمین کالا جهت واردات آن کالا به داخل به کشور است.
واردات ممکن است برای برخی از شرکت‌ها به دلیل دسترسی به منابع بیشتر یا کاهش هزینه‌های تولیدی، پر رواج باشد. لجستیک واردات مشکلات و چالش‌های خود را دارد، تأخیر در عبور گمرک، نقص مواد و کالاها، مشکلات در حملونقل داخلی، تأمین منابع و ارزها، تغییرات مالیاتی و سیاست‌های گمرکی، تحریم‌های بین‌المللی و… از جمله مشکلاتی هستند که ممکن است واردکننده در لجستیک واردات با آن‌ها مواجه شود.
7 Right در لجستینک به چه معنا است؟
7R در لجستیک به مجموعهای از اصول و مبانی ارائه شده برای بهینه‌سازی فرایندهای لجستیک و بهبود راندمان و کیفیت آن‌ها اشاره دارد. این اصول برای برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا و ارزیابی فرایندهای لجستیکی کاربرد دارند.
محصول مناسب (Right Product)
منظور از محصول مناسب در لجستیک، محصولی است که به صورت خاص برای یک مشتری یا یک بازار مشخص طراحی و تولید شده و باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد که به نیازهای مشتریها و بازار مورد نظر پاسخ دهد.
برای مثال یک تولید‌کننده موبایل برای وارد شدن به بازار لوکس باید موبایلی با ویژگی‌های برتر و ارزش بالا را طراحی و تولید کند، در حالی که برای ورود به بازار ارزان قیمت، باید موبایلی با هزینه پایین و سازگار با بودجه بازار را تولید نماید.
اگر محصول با شرایط بازار متناسب و سازگار نباشد در طول زنجیره تأمین، مشکلات و مسائل متعددی به وجود خواهند آمد، از جمله عدم کارآمدی در عرضه محصول و یا نوع فروش کالا، لغو سفارش و تأخیر در مدت زمان تحویل کالا و مواردی از این قبیل، مشکلاتی هستند که به سبب عدم تناسب محصول با شرایط بازار، ممکن است پیش می‌آیند.
در لجستیک، بسیار مهم است که با توجه به هدف خود، محصولات مناسب را طراحی کرده، توسعه داد و تولید کرد تا بتوان در رقابت تنگاتنگ و سخت بازار موفق شده و نیازهای مشتریها و بازار را برآورده کرد. برای دستیابی به محصول مناسب باید از ابزارها و فناوری‌های مشخصی برای جمع‌آوری داده‌ها، تحلیل بازار و پایداری در روند طراحی و تولید محصولات استفاده نمود.
کیفیت مناسب لجستیک (Right Quality)
در لجستیک، مفهوم کیفیت مناسب به محصولاتی اشاره دارد که با معیارهای مشخصی سازگار هستند و نیازهای مشتری را به بهترین شکل ممکن برآورده خواهند کرد. منظور از کیفیت مناسب، این است که محصول از جنبه‌های مختلفی مانند ساختار و عملکرد، ایمنی، بسته‌بندی، نگهداری و حمل و نقل، متناسب و پایبند با خواسته‌ها و نیازهای مشتریها باشد.
در لجستیک بر کیفیت مناسب بسیار تأکید شده است؛ زیرا کیفیت کالا می‌تواند بر ارضای نیازهای مشتریها و رفع نیازهای بازار و افزایش راندمان فرایندهای تأمین و تحویل کالا تأثیرات بسیار عالی داشته باشد.
کیفیت مناسب در لجستیک نیازمند رعایت و هماهنگی بین فرایندهای مختلف زنجیره تأمین است که می‌تواند بازدهی و راندمان فرایندهای مرتبط را دچار تحوالات شگرفی کند.
کمیت مناسب لجستیک (Right Quantity)
کمیت مناسب یا Right Quantity در لجستیک به مقدار مناسب کالا یا مواد اولیه برای تحویل به مشتریها در زمان مناسب اشاره دارد. کمیت مناسب به معنی تأمین کالا در تعادلی مناسب بین نیاز مشتریها و توانایی تولید و تأمین محصول توسط شرکت ارائه‌دهنده است.
برای دستیابی به کمیت مناسب باید شرکت‌ها در زمینه طراحی، برنامه‌ریزی و کنترل فرایندهای لجستیکی، به طور صحیح عمل کنند. این فرایندها شامل کنترل موجودی، تأمین و حملونقل کالاها از مبدأ به مقصد و تأمین منابع مورد نیاز برای فرایندهای لجستیکی است.
با دستیابی به کمیت مناسب می‌توان میزان ضایعات، هزینه‌های لجستیکی و هزینه‌های بازاریابی را کاهش داده و عملکرد سازمانی را بهبود بخشید.
قیمت مناسب لجستیک (Right Price)
قیمت مناسب به 6 قانون دیگر Right در لجستیک بستگی دارد و مقدار پولی است که مشتری در قبال خرید کالا یا دریافت خدمات، پرداخت می‌کند.
مشتری مناسب (Right Customer)
محصولات و خدمات ارائه شده باید به دست شخص مناسب، یعنی شخصی که به خدمات یا محصولات نیاز دارد، برسد. ارسال محصول یا ارائه خدمات به مشتری اشتباه، نارضایتی مشتری را به دنبال دارد و در نهایت تدارکات زنجیره تأمین را با شکست مواجه می‌کند.
محصول تولید شده یا خدمات ارائه شده باید در زمان مناسب به مشتری و بازار عرضه شوند تا بتواند پاسخگوی تقاضای تولید باشد.
هفتمین عامل تدارکات لجستینک، مکان مناسب است. چنانچه محصول تولید شده یا خدمات به مکان یا بازار اشتباه عرضه شود، تقاضایی که انتظارش داشتید را نخواهید داشت.
سخن‌پایانی
در این مقاله به بررسی لجستیک پرداختیم و خدمات و مزایای آن را برشمردیم. لجستیک بخشی جدایی ناپذیر از فرایندهای زنجیره تأمین و به نوعی مکمل آن است. لجستیک کاربردهای مختلفی در زنجیره تأمین دارد و به تنهایی دنیایی گسترده در بازرگانی به شمار می‌آید.
لجستیک اهداف و مسیرهای متنوعی را در مسیر زنجیره تأمین دنبال می‌کند. رویکرد و راه‌کارهای سنتی نمی‌تواند پاسخگوی این حجم فراون تنوع باشد به همین دلیل به منظور پیش‌برد اهداف زنجیره تأمین و جلب رضایت مشتریها، مدیریت لجستیک بسیار حائز اهمیت حیاتی است.
شرکت نیک راه دریا آماده ارائه خدمات حمل حرفه ای به شماست.جهت استعلام نرخ میتوانید با شماره تماس های شرکت ، تماس حاصل فرمایید.
اولویت شرکت نیک راه دریا ، ارزش دادن به اعتماد شماست
